Αρκούδες, λύκοι, λύγκες, τσακάλια: Το Πανεπιστήμιο του Ούντινε συντονίζει ένα ευρωπαϊκό έργο με στόχο τη βελτίωση της συνύπαρξης μεταξύ ανθρώπου και άγριας πανίδας

Στο πρόγραμμα συμμετέχουν οκτώ χώρες από την περιοχή της Αδριατικής και του Ιονίου, από την περιοχή Friuli Venezia Giulia έως την Ελλάδα

Οι προβλεπόμενες ενέργειες του έργου περιλαμβάνουν: ενίσχυση της διασυνοριακής παρακολούθησης άγριων σαρκοφάγων, ενίσχυση της πρόληψης και μετριασμού των αρνητικών αλληλεπιδράσεων, ενεργή συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων και των ενδιαφερομένων, πειραματικές πρωτοβουλίες συνύπαρξης

Ούντινε, 18 Δεκεμβρίου 2024 – Βελτίωση της συνύπαρξης μεταξύ ανθρώπων και μεγάλων σαρκοφάγων όπως οι λύγκες, οι λύκοι, οι αρκούδες και τα τσακάλια και η ενίσχυση της προστασίας τους για την προστασία της βιοποικιλότητας των περιοχών. Αυτός είναι ο στόχος του ευρωπαϊκού έργου με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Ούντινε (Ιταλία), με τη συμμετοχή δέκα εταίρων από οκτώ κράτη στην περιοχή της Αδριατικής-Ιονίου: Αλβανία, Κροατία, Ελλάδα, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο, Σερβία και Σλοβενία. Οι δραστηριότητες θα πραγματοποιηθούν στις πιο φυσικές περιοχές -Βορειοανατολικές Άλπεις, Διναρικές Άλπεις, Πίνδος- στις οποίες διαβιούν τα μεγάλα σαρκοφάγα. Συνολικά, πάνω από 4000 λύκοι και αρκούδες και περισσότεροι από 200 λύγκες ζουν σε αυτές τις περιοχές.

Για να επιτευχθούν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, το έργο θα επικεντρωθεί: στην ενίσχυση της παρακολούθησης και της κοινής συλλογής δεδομένων σε διασυνοριακό επίπεδο, στην ενίσχυση στρατηγικών και μέτρων για την πρόληψη και τον μετριασμό των αρνητικών αλληλεπιδράσεων με τα μεγάλα σαρκοφάγα, ενεργή συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και των ενδιαφερομένων – γεωργών, κτηνοτρόφων, κυνηγών – και σε πειραματικές πρωτοβουλίες για τη διαχείριση της γης και τη συνύπαρξη μεταξύ ανθρώπου και άγριας ζωής.

Το έργο συντονίζεται από την ερευνητική ομάδα για τη διαχείριση και τη διατήρηση της άγριας ζωής του Τμήματος Αγροδιατροφικών, Περιβαλλοντικών και Ζωικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Udine. Η τριετής πρωτοβουλία (2024-2027) έχει συνολικό προϋπολογισμό περίπου 1.672.000 ευρώ και συγχρηματοδοτείται με πάνω από 1.421.000 ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση (πρόγραμμα Adrion – Interreg).

Το έργο έχει τον τίτλο «Ενίσχυση της συνεργασίας για την αντιμετώπιση των κοινωνικο-περιβαλλοντικών προκλήσεων των ειδών προτεραιότητας της περιοχής Eusair – Pet Hab Eco». Υποστηρίζεται από το πρόγραμμα Interreg Ipa Adrion στο πλαίσιο του Ταμείου Interreg (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ipa).

Γιατί. Η πρωτοβουλία δημιουργήθηκε για τη βελτίωση της συνεργασίας για τη διατήρηση της φύσης, με ιδιαίτερη έμφαση στις πτυχές της συνύπαρξης μεταξύ των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και των μεγάλων σαρκοφάγων και της πανίδας γενικότερα. Δημιουργήθηκε επίσης για να βελτιωθεί η οικολογική συνδεσιμότητα, δηλαδή να δράσει σε περιοχές πιθανής συνύπαρξης ανθρώπων και άγριων ζώων και να διευκολυνθεί η απρόσκοπτη μετακίνηση της άγριας πανίδας. Το έργο στοχεύει επίσης στην ενίσχυση του δικτύου πράσινων υποδομών, όπως πράσινες γέφυρες ή υπόγειες διαβάσεις σε υποδομές αυτοκινητοδρόμων, και την ασφάλεια των σημείων διέλευσης στα αρδευτικά κανάλια.

Οφέλη. Για την Ελλάδα είναι μια ευκαιρία να εφαρμόσει καινοτόμες στρατηγικές στη διαχείριση και τη διατήρηση της φύσης. Θα επιτρέψει την τελειοποίηση συστημάτων παρακολούθησης για μεγάλα σαρκοφάγα και τη διατύπωση στρατηγικών για τη βελτίωση της συνύπαρξης μεταξύ άγριας ζωής και ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Θα οδηγήσει επίσης σε βελτιωμένες στρατηγικές για τον μετριασμό και την πρόληψη των αρνητικών αλληλεπιδράσεων στα μεγάλα σαρκοφάγα.

Οι δράσεις. Για την επίτευξη των στόχων του έργου θα υλοποιηθούν δράσεις σε τρεις άξονες. Πρώτον, θα ενισχυθεί η συνεργασία για την εναρμόνιση των διαδικασιών και των τεχνικών παρακολούθησης της άγριας πανίδας. Επιπλέον, θα γίνουν προσπάθειες να αυξηθεί η διαφάνεια στην απόκτηση και την ερμηνεία δεδομένων για τη βελτίωση της γνώσης σχετικά με την κατανομή και τον οικολογικό ρόλο των μεγάλων σαρκοφάγων. Στα πλαίσια των δράσεων του πρώτου άξονα θα δημιουργηθεί μια κοινή ψηφιακή πλατφόρμα και μια βάση δεδομένων που θα συμβάλλει στην προστασία και τη διατήρηση των οικοτόπων των μεγάλων σαρκοφάγων.

Δεύτερον, θα προωθηθεί η υιοθέτηση καλύτερων συμμετοχικών διαδικασιών που θα συμβάλλουν στην καινοτόμο διαχείριση του ενδιαιτήματος των μεγάλων σαρκοφάγων. Η δράση αυτή είναι απαραίτητη για να αντιμετωπιστούν οι αυξανόμενες προκλήσεις που σχετίζονται με τις κοινωνικές συγκρούσεις που δημιουργούνται στους τομείς της συνύπαρξης μεγάλων σαρκοφάγων και ανθρώπων, αλλά και των πολιτιστικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Ο τρίτος άξονας δράσεων στοχεύει στη δημιουργία ευκαιριών για τις τοπικές κοινωνίες, μέσω ενός δικτύου «Living Labs». Στα «ζωντανά» αυτά εργαστήρια οι τοπικές κοινότητες και οι ενδιαφερόμενοι θα συμμετέχουν ενεργά σε δραστηριότητες έρευνας και διαχείρισης. Μια διαδικασία που θα βελτιώσει την κατανόηση για τα μεγάλα σαρκοφάγα και για την αποκατάσταση των πράσινου υποδομών και οικολογικών διαδρόμων για την πανίδα, καθώς και να θέσει τις βάσεις για τον καθορισμό κοινών στρατηγικών συνύπαρξης.

Οι εταίροι. Στο έργο συμμετέχουν μαζί με τον κύριο εταίρο από το Πανεπιστήμιο του Ούντινε: το Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου (Σερβία), το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένης Οικολογίας «Oikon» της Κροατίας, ο «ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ» (Ελλάδα), το Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας του Koper/Koper (Σλοβενία), το «The Venetian Cluster» (Ιταλία); το Κέντρο Προστασίας και Έρευνας των Πτηνών του Μαυροβουνίου (Μαυροβούνιο); «Igea Mak Ltd.» (Βόρεια Μακεδονία), η περιβαλλοντική οργάνωση «Προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος της Αλβανίας» και η Ένωση Κυνηγών της Σλοβενίας.