Εκκλησιολογικός όρος των διαλλαγών προς ενότητα (κεφάλαιο ΙΒ’)

Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΕΙ ΤΟΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟ

ΑΡΧΙΜ. ΠΑΪΣΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ ΦΙΛΩΤΑ

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ

Σημειώσαμε ήδη, ότι εκείνο που διαφοροποιεί το Πάτριο Εορτολόγιο από το Νέο στην Ελλάδα, πρωτίστως, είναι ο Οικουμενισμός. Στο παλαιό ημερολόγιο δεν υπάρχει Οικουμενισμός. Στο πάτριο Εορτολογίο όμως άλλων “Ορθόδοξων” Τοπικών Εκκλησιών, σαφώς ενυπάρχει ο Οικουμενισμός, όμως από Εκκλησία σε Εκκλησία σε διορθόδοξο επίπεδο υπάρχουν οπωσδήποτε, διαφοροποιήσεις τις οποίες θα πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν μας. Στην III ενότητα του 12 Κεφαλαίου επισημάναμε ότι “το δεύτερο σημαντικό βήμα που αποτέλεσε την λοίμωξη του εκκλησιαστικού οργανισμού ήταν η ίδρυση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών το 1948 και η κατ’ αρχάς άμεση συμμετοχή τριών τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών:

του Οικουμενικού πατριαρχείου,

της Εκκλησίας της Ελλάδος

και της Εκκλησίας της Κύπρου.

Αργότερα, βέβαια, ακολούθησαν και οι άλλες τοπικές Εκκλησίες, απ’ τις οποίες, αν και εκ των υστέρων κάποιες έφυγαν, ωστόσο πρόλαβαν και μολύνθηκαν όλες! Ο μολυσμός εξελίχθηκε σε λοίμωξη σε όλες όσες συμμετέχουν μέχρι σήμερα. Η Εκκλησία της Βουλγαρίας και η Εκκλησία της Γεωργίας βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη θέση δεδομένου ότι:

Έφυγαν από Π.Σ.Ε &

Δεν συμμετείχαν στο Κολυμβάρι

Ενώ η Εκκλησία της Ρωσσίας και το πρεσβυγενές Πατριαρχείο της Αντιοχείας, αν και δεν συμμετείχαν στην Σύνοδο του Κολυμβαρίου, ωστόσο συμμετείχαν μέχρι τώρα στο Π.Σ.Ε. Δεν γνωρίζουμε όμως, αν συνεχίσουν να λαμβάνουν μέρος σε αυτό λόγω Ουκρανικού ζητήματος αφού έχουν διαφοροποιηθεί. Πάντως, αν δεν διακόψουν για δογματικούς λόγους, εξ απόψεως Ορθοδοξίας, την σχέση τους όχι μόνο με το Π.Σ.Ε. αλλά και τις διπλωματικές τους σχέσεις με το Βατικανό, καθώς και την έμμεση κοινωνία τους με το Φανάρι δεν είναι τακτοποιημένοι κανονικά.

Ερχόμαστε, τώρα, στο Παλαιό ημερολόγιο, συγκεκριμένα στις παρατάξεις του Πατρίου. Αυτές, αν και είναι απαλλαγμένες από τον Οικουμενισμό τούτο δεν σημαίνει ότι όλα είναι σ’ αυτές τακτοποιημένα και κανονικά. Κατ’ αρχήν υπάρχει το μεγάλο πρόβλημα στην θεώρηση των ακύρων μυστηρίων για το νέο ημερολόγιο. Δεν είναι μόνο οι Ματθαιϊκοί στους οποίους διαπιστώνεται αυτή η πλανεμένη θέση αλλά και σε άλλες παρατάξεις, ευτυχώς, όχι σε όλες. Πάντως, στην μεγάλη παράταξη των Γ.Ο.Χ. επειδή ο ίδιος και πνευματικά μου παιδιά μιλήσαμε με ορισμένους κληρικούς τους διαπιστώσαμε ότι υπάρχει θέμα περί του τρόπου κοινωνίας μας με αυτούς και συνεπώς δεν δέχονται ως έγκυρο το Χρίσμα και την Ιεροσύνη μας, διαφορετικά γιατί θέλουν να μας χρίσουν και να μας χειροθετήσουν, μάλιστα, ήδη αποτειχισμένους από την περίοδο της Συνόδου του Κολυμβαρίου και ενώ εορτολογικώς ακολουθούμε το Πάτριο. Συνεννοήσεις με τους επισκόπους που προέρχονται εκ των ενισταμένων με προσχώρηση στην Σύνοδο του Αρχιεπισκόπου Καλλινίκου δεν μας εξέφρασαν μολονότι μας έγιναν τέτοιες προτάσεις, γι’ αυτό και δεν προσχωρήσαμε ακόμη πουθενά. Αν η μεγάλη παράταξη των Γ.Ο.Χ διαφοροποιείται ως προς τον τρόπο εισδοχής κληρικών και λαϊκών εκ του νέου ας το αποφασίσει συνοδικά και ας κοινοποιήσει σχετική εγκύκλιο, ώστε να το γνωρίζουμε και να ισχύει για όλους χωρίς μυστικές συνεννοήσεις. Άλλωστε, σε αυτή την φάση ζητούμε συνολική λύση και, αν είναι δυνατόν μια συνεργασία των αποτειχισμένων με τους παλαιοημερολογίτες, όμως έξω από τις παρατάξεις. Περιμένουμε να δούμε:

πώς θα διαμορφωθεί η κατάσταση εκκλησιαστικά για να δράσουμε από κοινού και συντονισμένα και κυρίως

να δούμε τις προθέσεις των Γ.Ο.Χ κααθώς επίσης,

πως θεωρούν ότι πρέπει να κινηθούμε η ομάδα των αποτειχισμένων της Θεσσαλονίκης, με την οποία θέλουμε να συνεργασθούμε, αν βρούμε κοινή βάση σε ζητήματα και την ίδια προοπτική στην αποτείχιση και σαφείς θέσεις.

Περιμένουμε να δούμε, λοιπόν, τί θα γίνει και με τις άλλες ομάδες. Αν, όμως δεν γίνει κάτι, κατά την γνώμη μας αξιόλογο, με συνολική προοπτική και σε εύλογο χρόνο τότε είτε θα στραφούμε άμεσα στους Ρώσσους της Διασποράς είτε να ενωθούμε με τους Γ.Ο.Χ. Αυτό θα γίνει έξω από τις παρατάξεις ή ακόμη, και αν συνδεθούμε με κάποιες ή κάποια στην χειρότερη των περιπτώσεων, όχι στην βάση της κοινής αντι-οικουμενιστικής πορείας χωρίς τον περιχαρακωμένο παραταξιακό χαρακτήρα και δεν μπορέσουμε να σχηματίσουμε τελικά Ιεραρχία και να συγκροτήσουμε Πανορθόδοξη Σύνοδο σε συνεργασία και με άλλες Εκκλησίες των Γ.Ο.Χ και όχι μόνο,τότε επισημαίνω ότι θα κινηθούμε αυτοβούλως ή μαζί με όποιους θελήσουν να μας ακολουθήσουν. Πάντως, δύο πράγματα θα πρέπει να βάλουν καλά στο μυαλό τους οι Οικουμενιστές:

Το ένα είναι ότι δεν υπάρχει για εμάς επιστροφή χωρίς αποκατάσταση της Ορθοδοξίας και πισωγύρισμα από το Πάτριο με την εξάλειψη και των δύο σχισμάτων μεταξύ νέου και παλαιού καθώς και αυτό του Ουκρανικού.

Να είναι σίγουροι, επίσης, ότι με κάποιο τρόπο θα οργανώσουμε Ιεραρχία που θα καταδικάσει τους Οικουμενιστές.

Επίσης και στο Πάτριο θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι:

Δεν θέλουμε να μπούμε σε καμιά παράταξη, διότι θέλουμε συνολική κοινωνία με όλους τους παλαιοημερολογίτες και γι αυτό δεν πρέπει όχι μόνο να μας κατακρίνουν αλλά και να χαίρονται.

Ότι θα πρέπει να τοποθετηθούν συνοδικά και με εγκύκλιο που θα αφορά όλους τους αποτειχισμένους.

Σε περίπτωση που δεν θα συμβεί αυτό, τουλάχιστον, τους παρακαλούμε να μας αφήσουν να κινηθούμε ανεξαρτήτως χωρίς να ανακατέψουμε τον χώρο τους.

Θα μας λυπούσε πάρα πολύ η περίπτωση να αναγκασθούμε να προσφύγουμε αλλού για χειροτονίες. Επειδή όμως έχουμε εμπιστοσύνη και σε εκτός παρατάξεων επισκόπους στο εξωτερικό όπως στους Ρώσσους της Διασποράς ή τον Μητροπολίτη Αρτέμιο στην Σερβία υπάρχει τρόπος να κινηθούμε και διαφορετικά αν δεν θέλουν την συνεργασία μας. Είναι αυτονόητο ότι εφόσον ενωνόμαστε νέο και παλαιό στην βάση του πατρίου εορτολογίου, αναγνωρίζοντας Χάρι και έγκυρα Μυστήρια και τους επισκόπους σας για τους οποίους ζητούμε επισήμως αποκατάσταση μην το τραβάτε περισσότερο. Εννοείται ότι θα πνεύσει ένας άλλος άνεμος στο παλαιό, όπως και ο Κύριος το δήλωσε: “οὐδὲ βάλλουσιν οἶνον νέον εἰς ἀσκοὺς παλαιούς· εἰ δὲ μήγε, ῥήγνυνται οἱ ἀσκοί, καὶ ὁ οἶνος ἐκχεῖται καὶ οἱ ἀσκοὶ ἀπολλοῦνται· ἀλλὰ οἶνον νέον εἰς ἀσκοὺς βάλλουσι καινούς, καὶ ἀμφότεροι συντηροῦνται” (ΜΘ.9,17). Βλέπετε δεν κινούμαστε κρυφίως και πονηρά να μπούμε στην παράταξη και έπειτα, αφού χειροτονηθούμε να σηκώσουμε επανάσταση, αλλά ομιλούμε καθαρά, ανοιχτά και με σαφήνεια! Αυτοί που θέλουν να μας κατηγορούν ας μας πουν, πώς προέκυψαν τόσες παρατάξεις στο Πάτριο, διότι άλλα έλεγαν στην αρχή και άλλα έκαναν τελικά. Δεν είναι λοιπόν πιο τίμιο να δηλώνουμε τις προθέσεις μας και τι ακριβώς ζητούμε από την αρχή;

Μήπως, λοιπόν, είναι ώρα αλλά και το συμφέρον της Εκκλησίας και, βέβαια, όλων των αποτειχισμένων παλαιού και νέου που ταλαιπωρούμαστε να αναζητήσουμε τρόπους συνεργασίας προς αποκατάσταση της Ορθοδοξίας για να βρούμε τον δρόμο μας; Άλλωστε, η μη αναγνώριση των Ορθόδοξων αποτειχισμένων εκ του νέου θα μπορούσε να διαγνωσθεί και ως σοβαρό αυτοάνοσο νόσημα. Έγινε ήδη λόγος για τον συσχετισμό άμυνας του ανοσοποιητικού και την άμυνα της Εκκλησίας απέναντι στην αίρεση σε θεσμικό και προσωπικό επίπεδο και παρουσιάσαμε τις πρώτες δύο γραμμές άμυνας. Τώρα ερχόμαστε να δούμε τί συμβαίνει στην τρίτη γραμμή που εκεί η άμυνα είναι πλέον εξειδικευμένη για να δούμε τους συσχετισμούς, γενικά τα καλά που έχει αλλά και τα αρνητικά που έχει ορισμένες φορές, διότι ενίοτε λειτουργεί εχθρικά ο οργανισμός με το ανοσοποιητικό για το ίδιο του το σώμα. Η περίπτωση είναι χαρακτηριστική για τις παρατάξεις του Πατρίου που δεν αναγνωρίζουν ως Ορθοδόξους όσους ξεκίνησαν να αγωνίζονται από το ημερολόγιο.

Το προσαρμοστικό ανοσοποιητικό = 3η γραμμή άμυνας

Σε αυτή τη γραμμή άμυνας ανήκουν οι μηχανισμοί που είναι εξειδικευμένοι για κάθε διαφορετική πιθανή απειλή. Αυτή η άμυνα ενεργοποιείται όταν οι μη ειδικοί μηχανισμοί δεν είναι αρκετά αποτελεσματικοί, να κατατροπώσουν τον εχθρό.

Τα στρατεύματα αυτής της κατηγορίας είναι δύο ειδών:

Κύτταρα που επιτίθενται στον εχθρό. Κύτταρα που παράγουν ειδικές πρωτεΐνες, τα αντισώματα. Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει την ικανότητα να αναγνωρίζει οποιαδήποτε ξένη προς αυτόν ουσία και να αντιδρά παράγοντας εξειδικευμένα κύτταρα και κυτταρικά προϊόντα (π.χ. αντισώματα), ώστε να την εξουδετερώσει. Η ικανότητα αυτή του οργανισμού ονομάζεται ανοσία. Η ξένη ουσία που προκαλεί την ανοσοβιολογική απόκριση ονομάζεται αντιγόνο.

Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά τι είναι τα αντισώματα. Τα αντισώματα διαδραματίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού. Μπορούν και αναγνωρίζουν με μεγάλη ειδικότητα στοιχεία «ξένα» στον οργανισμό μας, με σκοπό να τα απομακρύνουν/καταστρέψουν ή λειτουργώντας ως σήμα αναγνώρισης των παθογόνων από άλλα στοιχεία του ανοσοποιητικού. Τα αντισώματα αναγνωρίζουν τα «ξένα» στοιχεία με το να προσδένονται σε αυτά σαν δυο κομμάτια παζλ που ενώνονται ειδικά μεταξύ τους. Ως αντιγόνο μπορεί να δράσει ένας ολόκληρος μικροοργανισμός (π.χ. ιός, βακτήριο κ.ά.), ένα τμήμα αυτού ή τοξικές ουσίες που παράγονται απ’ αυτόν. Επίσης ως αντιγόνα μπορούν να δράσουν η γύρη, διάφορες φαρμακευτικές ουσίες, συστατικά τροφών, κύτταρα ή ορός από άλλα άτομα ή ζώα κ.ά. Οι μηχανισμοί ειδικής άμυνας διαθέτουν δύο χαρακτηριστικά που τους κάνουν να ξεχωρίζουν από τους μηχανισμούς μη ειδικής άμυνας. Αυτά είναι:

α. η εξειδίκευση, που σημαίνει ότι τα προϊόντα της ανοσοβιολογικής απόκρισης θα δράσουν μόνο εναντίον της ουσίας που προκάλεσε την παραγωγή τους, και

β. η μνήμη, που είναι η ικανότητα του οργανισμού να «θυμάται» τα αντιγόνα με τα οποία έχει έλθει σε επαφή, έτσι ώστε μετά από μια πιθανή δεύτερη έκθεσή του σ’ αυτά να αντιδρά γρηγορότερα.

Το ανοσοβιολογικό σύστημα αποτελείται από τα πρωτογενή λεμφικά όργανα, που είναι ο μυελός των οστών και ο θύμος αδένας, και από τα δευτερογενή λεμφικά όργανα, που είναι οι λεμφαδένες, ο σπλήνας, οι αμυγδαλές και ο λεμφικός ιστός κατά μήκος του γαστρεντερικού σωλήνα.Τα κύτταρα που απαρτίζουν το ανοσοβιολογικό σύστημα είναι κυρίως τα λεμφοκύτταρα, τα οποία ανήκουν στα λευκά αιμοσφαίρια. Τα λεμφοκύτταρα είναι κύτταρα μικρά, στρογγυλά, με σφαιρικό πυρήνα. Διακρίνονται σε δύο κύριες κατηγορίες, τα Τ-λεμφοκύτταρα και τα Β-λεμφοκύτταρα.

Τα τελευταία χρόνια, πολύς λόγος γίνεται για την έξαρση εμφάνισης των αυτοάνοσων νοσημάτων, με τον Παγκόσμιο οργανισμό υγείας να καταγραφεί περισσότερα από 80 σε αριθμό. Μάλιστα, επηρεάζουν την υγεία περισσότερων ανθρώπων απ’ ό,τι επηρεάζουν τα καρδιακά νοσήματα μαζί με τον καρκίνο, δεδομένο που αποδεικνύει την επιτακτική κατανόηση-αντιμετώπισή τους. Το προφανές και λογικό ερώτημα που προκύπτει, αφορά στον ρόλο του ανοσοποιητικού συστήματος σε μία τέτοια ενδεχόμενη παθολογική συνθήκη. Το σύστημα αυτό, αποτελεί ένα πολυδύναμο και συνάμα πολύπλοκο δίκτυο, με πρωταρχικό προστατευτικό ρόλο να αντιδρά σε λοιμογόνους παράγοντες. Ο ρόλος αυτός επιτελείται δεδομένου ότι βασίζεται σε μηχανισμό αναγνώρισης μεταξύ των φυσιολογικών και των εξωτερικών στοιχείων από τα εξειδικευμένα Τ-λεμφοκύτταρα. Μετά την αναγνώριση, ένας άλλος τύπος, Β-λεμφοκυττάρων, εκκρίνει αντισώματα, που επιτίθενται στον εξωγενή παράγοντα.

Η ανοχή που επιδεικνύει φυσιολογικά ο οργανισμός έναντι όμοιων με αυτόν στοιχείων οφείλεται στη διαδικασία επιλογής που λαμβάνει χώρα στο θύμο αδένα και σκοπό έχει να διαχωρίσει και να εξαλείψει τα αυτοδραστικά Β και Τ-λεμφοκύτταρα. Ένα τεράστιο ρεπερτόριο λεμφοκυττάρων επιβιώνει από αυτήν την διαδικασία, με σκοπό να αντιμετωπίσει δυνητικά κάθε είδους μικρόβιο που υπάρχει ή που θα υπάρξει στη φύση και θα έρθει ενδεχομένως κάποια στιγμή σε επαφή με τον οργανισμό. Η κατάργηση του ελέγχου στην παραγωγή και την ενεργοποίηση των αυτοδραστικών αυτών λεμφοκυττάρων προκαλεί την ανοσολογική απόκριση έναντι ιδίων στοιχείων, δηλαδή την εκδήλωση της «αυτοανοσίας». Οι αιτίες που ευθύνονται για την ομολογουμένως αυτοκαταστροφική τάση αυτή του οργανισμού δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως, και ποικίλλουν ανάλογα με τον ασθενή ή το νόσημα. Κοινό σημείο όλων των νοσημάτων, αποτελεί η εμφάνιση βιοχημικής/ορμονικής ανισορροπίας σε συνδυασμό με την καταστολή της ανοσολογικής απόκρισης του οργανισμού. Επιστημονικές ομάδες ανά τον κόσμο, μέσω της συνεχούς έρευνας και συνεργασίας, προσπαθούν να «αποκρυπτογραφήσουν» τον κώδικα εμφάνισης των αυτοάνοσων νοσημάτων, που όμως αποτελεί δύσκολο έργο. Είναι γεγονός πως καθορισμένη θεραπεία δεν καταπολεμά τα αυτοάνοσα, εξαιτίας της μη εξολοκλήρου κατανόησης των παθολογικών μηχανισμών αλλά και των αιτιών.

Αυτό που μας ενδιαφέρει εδώ για τον συσχετισμό όπως στα δύο τελευταία δημοσιεύματα είναι ότι μεταβάλεται ο ρόλος που βασίζεται στον μηχανισμό αναγνώρισης μεταξύ των φυσιολογικών και των εξωτερικών στοιχείων από τα εξειδικευμένα Τ-λεμφοκύτταρα και μετά την αναγνώριση, ένας άλλος τύπος, Β-λεμφοκυττάρων, εκκρίνει αντισώματα, που επιτίθενται στον εξωγενή παράγοντα. Επί παραδείγματι, τα κληρονομούμενα γονίδια μπορούν να καθορίσουν την λειτουργικότητα των αυτών καθ’αυτών Τ-κυττάρων είτε των υποδοχέων τους. Έτσι, παρεμποδίζεται η κυτταρική επικοινωνία, προκαλώντας ενεργοποίηση λανθασμένων μηχανισμών αυτοανοσίας. Αυτό ακριβώς γίνεται με ορισμένες παρατάξεις του Πατρίου. Και σας το γράφουμε με έμφαση: “Πατέρες και αδελφοί μήπως από την πολύ αγωνιστηκότητα χάσατε τον αυθεντικό μηχανισμό αναγνώρισης ακόμη και των Ορθοδόξων και μας επιτίθεσθε ως εξωγενή, μη ορθόδοξα στοιχεία;” Τί άλλο θα πρέπει δηλαδή να κάνουμε για δώσουμε διαπιστευτήρια Ορθοδοξίας; Μοναστήρια χάσαμε , οικονομικές απολαβές στερηθήκαμε, διωγμό έχουμε, δεν έχουμε που την κεφαλήν κλίναι, τί άλλο πρέπει να υποστούμε; Μήπως κάτι δεν πάει καλά με ορισμένους από εσάς; Και εδώ πλέον θα απαντήσω στην ένσταση του Ιστολογίου “Εν τούτω Νίκα” στον στόχο να ενωθούμε με όλους τους παλαιοημερολογίτες. Γνωρίζουμε στα αλήθεια ότι υπάρχουν προβλήματα αλλά και σκάνδαλα στο Πάτριο όπως και στο νέο. Όμως το να υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις δεν επιτρέπει να το γενικεύουμε και για κάθε παράταξη και για όλα τα πρόσωπα κάθε παράταξης, όταν, μξάλιστα, μάλλον θεωρείται αυτό ως υπόθεση, ότι έτσι είναι επειδή είναι μικρή συγκεκριμένη ομάδα. Ενώ δεν έχετε στοιχεία, διότι δεν υπάρχουν για εκείνη την παράταξη που κατηγορείτε. Αποδείξτε όσα ισχυρίζεστε!!! Μην κατηγορείτε αόριστα και αφηρημένα αφήνοντας υπονοούμενα, όταν δεν έχετε να προτάξετε συγκεκριμένα αποδεικτικά στοιχεία. Σας πληροφορώ ότι πλανάστε, διότι έχουμε περί αυτού γνώση για ορισμένα πράγματα. Εκτός, αν σας ενοχλεί η αγιότητα των ανθρώπων και ο δαίμονας σας βάζει να τρίζετε τα δόντια σας μαζί τους -που στο κάτω κάτω- δεν τους γνωρίζετε και προσωπικά. Όσοι πάλι τους γνωρίσατε σε κάποια φάση δεν μπορείτε να ισχυρίζεστε ότι επειδή μπορεί ένας ιερωμένος να διαβάζει φωναχτά τους εξορκισμούς με ύφος μαχητού να είναι πλανεμένος, αυτά δεν σοβαρές κατηγορίες. Συνέλθετε! Τώρα, σχετικά με το αν βαδίζω προσωπικά σε ατραπούς που δεν θα βγάλουν πουθενά -συγχωρέστε με- δεν το γνωρίζω. Γνωρίζω όμως πολύ καλά ότι ο Κύριος μας άφησε παράγγεμα: “Εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης· ὅτι πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ἀπώλειαν, καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόμενοι δι’ αὐτῆς· τί στενὴ ἡ πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν, καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν!”(ΜΘ.7,13-14). Επομένως, βαδίζοντας επικίνδυνους ατραπούς ενεργώ σύμφωνα με τον λόγο του Κυρίου που επίσης είπε: “ἄρατε τὸν ζυγόν μου ἐφ’ ὑμᾶς καὶ μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ, καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν” (ΜΘ.11,29). Σχετικά με αυτό που μου προσάπτεται, επειδή θέλουμε να ενωθούμε με όλες τις παρατάξεις, σας απαντώ ότι γνωρίζω πολύ καλά, πως αν ξεκινήσουμε με τις μεγάλες δεν θα βγάλουμε άκρη, διότι θα θέσουν βέτο , άλλωστε δεν μας αντιμετωπίζουν θετικά οι μεγάλες παρατάξεις. Προσωπικά είχα συνομιλία για τρόπο εισδοχής! Τι να λέμε τώρα για αυτά; Λοιπόν, για να το κλείνουμε το θέμα, δεν είστε υποχρεωμένοι όσοι δεν θέλετε να έχετε κοινωνία μαζί μας. Δεν αναγκάζουμε κανέναν. Όμως είμαστε και εμείς ελεύθεροι να αξιολογήσουμε τις καταστάσεις και να αναζητήσουμε λύσεις!