Ο συνδικαλισμός του ιδιωτικού τομέα στο σταυροδρόμι των προκλήσεων

Εν μέσω όλης αυτής της τεράστιας υγειονομικής κρίσης που βιώνουμε τους τελευταίους μήνες, οι εργασιακές σχέσεις έχουν πληγεί βάναυσα. Η μισθωτή εργασία βάλλεται και οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζονται ως αναλώσιμοι χωρίς μάλιστα να έχουν πολλές φορές την δυνατότητα να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους ή ακόμα και να λάβουν μια αξιόπιστη πληροφόρηση γι’ αυτά που δικαιούνται.

Σήμερα, όσο ποτέ στο παρελθόν, το συνδικαλιστικό κίνημα βρίσκεται στο σταυροδρόμι των προκλήσεων. Βρίσκεται στο σημείο εκείνο, που απαιτείται μια τολμηρή και πλήρης μεταστροφή των παλιών δομών και πρακτικών αλλά και της συνδικαλιστικής κουλτούρας γενικότερα.

Υπό αυτές τις συνθήκες οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι εκπρόσωποι αυτών έχουν χρέος να παραμείνουν στις επάλξεις της αποτελεσματικής εκπροσώπησης και να μην παρασυρθούν σε τελματωμένες πρακτικές.

Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα είναι αυτοί που πλήττονται περισσότερο με δεδομένο ότι, περίπου το 97% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα εργάζονται σε μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις (έως 50 εργαζόμενοι), οι οποίοι αφορούν τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων της μισθωτής εργασίας και με αυτή την  έννοια δεν εκπροσωπούνται επαρκώς. Η συμμετοχή τους στα συνδικάτα είναι ελάχιστη. Μόνο το 3% των εργαζόμενων του ιδιωτικού τομέα συμμετέχουν ενεργά σε θέσεις ευθύνης στα πρωτοβάθμια σωματεία αλλά και στα εργατικά κέντρα και τις ομοσπονδίες. Στον τομέα αυτό που αφορά την παραγωγική ραχοκοκαλιά της χώρας δεν υπάρχει ικανοποιητική συνδικαλιστική εκπροσώπηση, ούτε βεβαίως και στα ανώτερα συνδικαλιστικά όργανα.

Τα ανωτέρω δεδομένα δεν είναι βεβαίως τυχαία. Οι καθημερινές πιεστικές εργασιακές συνθήκες αφήνουν ευάλωτους τους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα και δεν τους επιτρέπουν να ασκήσουν εν τοις πράγμασι το συνταγματικώς κατοχυρωμένο δικαίωμα του συνδικαλίζεσθαι όσο ικανοί και να είναι.

Είναι γεγονός πως ένας εργαζόμενος σε μια μικρή επιχείρηση δεν μπορεί να κάνει χρήση της θεσμοθετημένης συνδικαλιστικής ελευθερίας και των σχετικών συνδικαλιστικών διευκολύνσεων. Επομένως, ένας ιδιωτικός υπάλληλος δεν μπορεί ουσιαστικά να συνδικαλιστεί και να φανεί χρήσιμος με αυτό τον τρόπο στους συναδέλφους του παρά το γεγονός ότι γνωρίζει τα προβλήματα και τις λύσεις τους. Υπό αυτό το πρίσμα δεν ισχύει στην πράξη το ελευθέρως συνδικαλίζεσθαι.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οι πρόεδροι μιας συνδικαλιστικής οργάνωσης 2ου ή τα μέλη του ΔΣ 3ου βαθμού δύνανται να κάνουν χρήση της άδειας για όσο διαρκεί η θητεία του. Πόσο εφικτό είναι αυτό στην πράξη; Η απάντηση είναι προφανής.

Είναι σαφές, επίσης, και χωρίς καμία πρόθεση αντιπαράθεσης από την πλευρά του γράφοντος, ότι οι εργαζόμενοι των ΔΕΚΟ, που κατά κύριο λόγο δραστηριοποιούνται στις ανώτερες συνδικαλιστικές οργανώσεις, δεν είναι σε θέση να αφουγκραστούν επαρκώς τα προβλήματα του ιδιωτικού τομέα καθώς αντιμετωπίζουν διαφορετικά εργασιακά δεδομένα.

Είναι καιρός πλέον όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα να συνδικαλιστούν και να παίξουν καθοριστικό ρόλο στα συνδικάτα. Αυτό απαιτείται ώστε να υπάρξει μια ουσιαστική αναλογικότητα και εκπροσώπηση της συντριπτικής πλειοψηφίας των εργαζομένων απασχολούνται στον αμιγώς ιδιωτικό τομέα.

Δίνοντας νομοθετικά και εφαρμόσιμα κίνητρα στους εργαζόμενους, περισσότερη διαφάνεια, περισσότερες γνώσεις, τεχνολογική κατάρτιση και ένα νέο κανονιστικό πλαίσιο, όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι θα αρχίσουν να συμμετέχουν ενεργά στις ανώτερες συνδικαλιστικές οργανώσεις και να διαμορφώνουν εξελίξεις.

Τα ανώτερα συνδικαλιστικά όργανα, θα πρέπει κατανοώντας το ζήτημα να πιέσουν και να πείσουν την πολιτεία ώστε να μεριμνήσει για την κάλυψη μέρους του εργατικού κόστους των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα που συνδικαλίζονται στα ανώτερα συνδικαλιστικά όργανα ή γιατί όχι και να δώσει φορολογικά κίνητρα στους εργοδότες τους ώστε να ισορροπήσει με αυτόν τον τρόπο την μερική απώλεια της συνεισφοράς του εργαζόμενου στην παραγωγή. Με αυτόν τον τρόπο λύνεται το βιοποριστικό ζήτημα και μπορεί ο εργαζόμενος να ασχοληθεί ενεργά.

Οι συνδικαλιστικές ενώσεις πρέπει, περνώντας στην επόμενη φάση, να ανατροφοδοτούνται από τους ίδιους τους εργαζομένους της πραγματικής οικονομίας και αγοράς εργασίας αναπτύσσοντας συνεχείς διαύλους επικοινωνίας μαζί τους ώστε να αφουγκράζονται τα πραγματικά προβλήματα του κάθε κλάδου.

Σήμερα είμαστε σ’ αυτή την κατάσταση και ανεξάρτητα από την πορεία της οικονομικής και της υγειονομικής κρίσης, ο συνδικαλισμός θα ανακάμψει μόνο όταν υπάρξουν κινητήριες δυνάμεις στο εσωτερικό του που θα μπορούν να παίρνουν αποφάσεις και να εκφράζουν τους εργαζόμενους. Συνδικαλισμός χωρίς να παίρνει αποφάσεις δεν νομίζω ότι μπορεί να επιβιώσει μακροπρόθεσμα.  Η ιστορία των συνδικάτων τουλάχιστο αυτό έχει διδάξει.

Μετά την οικονομική κρίση, πρέπει τώρα οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα, αξιοποιώντας τις όποιες ευκαιρίες γεννά η υγειονομική κρίση, να αναδείξουμε σε όλα τα επίπεδα συνδικαλιστικής εκπροσώπησης, μια νέα γενιά συνδικαλιστών, με υψηλή αντιληπτική ικανότητα, γνωστικό πεδίο και προσαρμοστικότητα στα νέα τεχνολογικά και παραγωγικά δεδομένα.

Κωνσταντίνος Σιάκος

Πρόεδρος Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Φλώρινας