«Έφυγε» και η αρχόντισσα φαρμακοποιός Ελένη Κατσούλη Λοϊζίδου – αντί 40/ημέρου μνημοσύνου

Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι, που ο θάνατος τους βαραίνει πολλαπλώς πέραν των συγγενών και πολλούς άλλους ανθρώπους. Τέτοια ξεχωριστή προσωπικότητα ήταν και η αποδημήσασα.

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Η Ελένη είχε ισχυρό το αίσθημα της χριστιανικής πίστης. Μ’ ένα γλυκό χαμόγελο ζωγραφισμένο στο μελαχρινό της πρόσωπο, βοηθούσε τους πάντες με ανιδιοτελή προσφορά. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι χορηγούσε φάρμακα αλλά και ρούχα στην φτωχολογιά, πάντα με τρόπο διακριτικό. Με προτροπή της, ο σύζυγος της ιατρός- χειρούργος Αντώνης Λοϊζίδης, ο οποίος μετά το 1970 διατηρούσε κλινική στην Κοζάνη, έκανε επιτυχημένες χειρουργικές επεμβάσεις σε αναξιοπαθούντες και οικονομικά αδύναμους συνανθρώπους μας με ελάχιστο κόστος.

Η ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Εφοδιασμένη με υψηλό δείκτη νοημοσύνης, οξεία κρίση, ισχυρή μνήμη, με επαγγελματική ευσυνειδησία και δεοντολογία προσφωνούσε εκατοντάδες πελάτες με τα μικρά τους ονόματα.

Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

Άκρως φιλομαθής με βαθεία γνώση της αρχαίας Ελληνικής γλώσσης και γραμματείας. Οι μορφωμένοι νέοι υπήρξαν η διακονία όλης της ζωής. Διέθετε την βιβλιοθήκη της οικογένειας της, για την εξύψωση της πνευματικής στάθμης των νέων. Ο γράφων μαζί με τον Μιχάλη Θεοχαρίδη, μέχρι πρότινος πρόεδρο του Αρείου Πάγου, ως μαθητές προσφεύγαμε στις εγκυκλοπαίδειες «ΗΛΙΟΥ» και «ΔΡΑΝΔΑΚΗ» της Κατσούλης-Λοϊζίδου για την εκτέλεση διαφόρων μαθητικών εργασίων. Η Ελένη Κατσούλη, υπήρξε καλός Σπορέας και σπόρος της οι νέοι. Ήθελε έναν κόσμο αλληλέγγυο, ειρηνικό, δημοκρατικό, δηλαδή ελληνικό γιατί ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.

Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ – ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Στο πρόσωπο της οικογένειας Κατσούλη, καθρεφτίζεται το μεγαλείο αλλά και οι τραγικές πτυχές της ιστορικής πορείας της χώρας, από τους Βαλκανικούς Πολέμους ως τον εμφύλιο σπαραγμό. Η οικογένεια έλκει την καταγωγή από το όμορφο νησί Κύθηρα (Τσιρίγο) ανάμεσα σε Πελοπόννησο και Κρήτη (1) σελ. 19-23. Πατέρας ο Θεόδωρος Κατσούλης μητέρα η Τριανταφυλλιά Στρατηγού.

Ο Θεόδωρος Κατσούλης βρέθηκε για πρώτη φορά στο Αμύνταιο ως έφεδρος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού κατά τον Α’ Βαλκανικό πόλεμο (Οκτώβριος-Νόεμβριος 1912). Όταν τελείωσε ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος (Ιούλιος 1913), ο Θεόδωρος εγκαταστάθηκε ως φαρμακοποιός στο Αμύνταιο, που τότε ήταν μια όμορφη κωμόπολη με 25 χωριά γύρω και όπως γράφει ο Γεώργιος Χατζηκυριακού (2) σελ. 50-51, ήταν τότε το μεγαλύτερο διαμετακομιστικό κέντρο της Δυτικής Μακεδονίας (η πόλη της Φλώρινας συνδέθηκε με τον σιδηρόδρομο το 1931 και η Κοζάνη το 1952).

Γύρω στο 1930 ήλθε και εγκαταστάθηκε στο Αμύνταιο, όπου απεβίωσε το 1953, ο αδελφός του Θεόδωρου Μανώλης Κατσούλης διαπρεπής ιατρός στην Ρουμανία μη αποδεχόμενος να πάρει την Ρουμάνικη υπηκοότητα, όπως τότε ανάγκαζε η Ρουμανία τους αλλοδαπούς επιστήμονες (1) σελ.22. Τα δυο αδέλφια αγαπήθηκαν από τον πληθυσμό της περιφέρειας Αμυνταίου όσο ελάχιστοι. Την εποχή εκείνη που η ελονοσία «θέριζε» τον πληθυσμό, τα αδέλφια διέθεταν το μοναδικό φάρμακο κατά της ελονοσίας, την κινίνη, ανόθευτο και σε χαμηλή τιμή (3). Έφεραν με δικά τους έξοδα πόσιμο νερό στο χωριό Λιμνοχώρι γιατί ως τότε (1) σελ. 51 υπήρχαν πηγάδια και οι κάτοικοι πέθαναν από τυφοειδή πυρετό. Το 1943 τον καιρό της Κατοχής διέθεσαν 10.000 χιλιάδες οκάδες σιτάρι την παραγωγή του κτήματος στους πενόμενους χωρικούς.

Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ-Η ΧΗΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ ΜΕ ΤΡΙΑ ΚΟΡΙΤΣΑΚΙΑ ΕΛΕΝΗ ΑΝΝΑ ΡΟΥΛΑ

Το βράδυ της 14^ης Αυγούστου 1944 παραμονή της Παναγίας, ο Θόδωρος Κατσούλης, ήταν στο χωριό Λιμνοχώρι αφενός για την συγκομιδή σιταριού του κτήματος του και αφετέρου να επιβλέψει την κατασκευή με δικά του έξοδα βρύσης στην πλατεία του χωριού για να πίνουν οι κάτοικοι καθαρό νερό. Συνελήφθη μαζί με την γυναίκα του Τριανταφυλλιά από αντάρτες της Ανεξάρτητης Διμοιρίας του 28^ου Συντάγματος Βιτσίου (4),(5),(6) με διμοιρίτη τον Κώστα Παπαναστασίου (Άρη) και προφανώς διαταγή του Αρχηγείου Ανταρτών Βιτσίου Καπετάν Αμύντα (Κοσμά Σπανού) και μεταφέρθηκε στο βουνό Ράδοσι μεταξύ Ξινού Νερού-Κλειδίου-Βεύης. Σε συνέντευξη ο δάσκαλος-συγγραφέας Νίκος Λούστας μας είπε (7): «ο αδελφός μου Θεόδωρος που ήταν αντάρτης στην διμοιρία είπε στην Τριανταφυλλιά, φύγε γιατί επιβαρύνεις την θέση του άντρα σου». Συπληρώνει η Άννα Κατσούλη (1) σελ. 52, «ευτυχώς ήταν αυτός ο αντάρτης γιατί λίγες μέρες μετά τον πατέρα μου, οι αντάρτες σκότωσαν και την κυρία Ζαρκάδα, γυναίκα του Διευθυντή της Νομαρχίας Φλώρινας, γιατί αν έμενε θα σκότωναν κι εκείνη».

ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΤΟΥ ΣΟΦΟΚΛΗ-ΚΗΔΕΙΑ ΛΕΙΨΑΝΩΝ

Οι αντάρτες της Ανεξάρτητης Διμοιρίας σκότωσαν τον Θεόδωρο Κατσούλη κι άφησαν το πτώμα του άταφο. Πλησίαζε ο Δεκέμβριος του 1944, όταν ο αείμνηστος δικηγόρος Χρήστος Αλτίνης συμμαθητής των κοριτσιών στο εξατάξιο Γυμνάσιο (1) σελ. 59 και (8), πήρε πληροφορίες από έναν έντιμο αντάρτη του Ξινού Νερού (Πρόσκο Ιορδάνη, ή Τέρπκο Ιορδάνη;), ότι είχε αναγνωρίσει τον φαρμακοποιό σκοτωμένο και άταφο. Τα δυο κορίτσια η Άννα και η Ελένη, με τον Χρήστο Αλτίνη, τον αντάρτη και με το κάρο του Θωμά Ματκάρη (Θωμά Χατζηαθανασίου),πήγαν στο βουνό Ράδοσι. Άρχισε να χιονίζει, όταν βρήκαν ένα κόκαλο από ανθρώπινο πόδι κι άλλο από χέρι. Τα πήραν με ευλάβεια. Η κηδεία έγινε στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, με πάνδημη παρουσία κατοίκων του Αμυνταίου και της ευρύτερης περιοχής. Κάθε λίγα μέτρα νέοι του Αμυνταίου σήκωναν το φέρετρο και άλλαζαν σειρά με άλλους ως ένδειξη τιμής στην οικογένεια Κατσούλη για την προσφορά της στην κοινωνία.

Η ΚΑΤΑΛΗΣΤΕΨΗ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ

Αμέσως μετά την απαγωγή τον Αύγουστο του 1944 ένα βράδυ καταληστεύθηκε το φαρμακείο και έμειναν ελάχιστα φθηνά φάρμακα. Κάποιοι έφεραν άδεια φαρμακοποιού από τα Γρεβενά, εξαγόρασαν, ή εξανάγκασαν τον βοηθό του Κατσούλη, τον πήραν και άνοιξαν νέο φαρμακείο τριάντα μέτρα πλάι από τον Κατσούλη και θησαύρισαν! Μαρτυρία Ελένης Κατσούλη στον γράφοντα σε συνεντεύξεις, Αύγουστος 2012 και 2014 (9).

Η ΖΩΗ ΤΡΑΒΑΕΙ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΗΣ

Η ηρωίδα χήρα Τριανταφυλλιά, έχοντας ως μόνο έσοδο το κτήμα των σαράντα στρεμμάτων σιταριού στο Λιμνοχώρι, με την βοήθεια του αδελφού της Δαμιανού Στρατηγού συνταξιούχου εμπόρου Αθηνών, που μετοίκησε στο Αμύνταιο,μεγάλωσε και σπούδασε τα τρία ορφανά κορίτσια.

Η Ελένη Κατσούλη σπούδασε φαρμακοποιός, άνοιξε φαρμακείο στο Αμύνταιο και από το 1976 στην Κοζάνη. Παντρεύτηκε τον χειρούργο-ιατρό Αντώνη Λοϊζίδη (Κλινική Λοϊζίδη στην Κοζάνη). Απέκτησε τρία παιδιά. Την Τριανταφυλλιά εκπαιδευτικό-προικισμένη ζωγράφο, που σκοτώθηκε νεότατη σε τροχαίο, τον Δημήτρη απόφοιτο Σχολής Εμποροπλοιάρχων με ειδίκευση στο Οικονομικό και Ναυτικό Δίκαιο και τον Θεόδωρο ιατρό ειδικό στην Φυσική Ιατρική Αποκατάσταση Διδάκτορα στο Α.Π.Θ.

Η Άννα Κατσούλη σπούδασε οδοντίατρος και διατηρούσε οδοντοιατρείο σε Αμύνταιο και μετά στην Φλώρινα. Παντρεύτηκε τον Ιωάννη Δαρδαβέση Νομίατρο σε Φλώρινα και Κοζάνη, ευγενέστατο πραγματικό ευπατρίδη. Απέκτησε δυο παιδιά, τον Θεόδωρο Δαρδαβέση σημερινό κοσμήτορα της Ιατρική Σχολής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και τον Δημήτρη , ορθοπαιδικό ιατρό, που απεβίωσε νεότατος.

Η μικρή κόρη η Ρούλα, πήρε πτυχίο της Χαροκοπείου Σχολής Αθηνών, έγινε καθηγήτρια και παντρεύτηκε τον Σπύρο Κουρούμαλο ιατρό-ειδικό παθολόγο. Απέκτησε δυο παιδιά, τον Κώστα δικηγόρο Θεσσαλονίκης εξιδεικευμένο στο Εμπορικό Δίκαιο και τον Δαμιανό οικονομικό ακόλουθο στο Υπουργείο Εξωτερικό.

Η ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΕΑ ΝΕΜΕΣΙΣ ΕΚΔΙΚΕΙΤΑΙ

Η χωρίς αιτία εκτέλεση του Θεοδώρου Κατσούλη υπήρξε ένα από τα πιο ειδεχθή εγκλήματα της ΕΑΜΟΚΡΑΤΙΑΣ στον Νομό Φλώρινας 1944-1945. Στο στρατοδικείο, που έγινε το 1947 στην Θεσσαλονίκη παρευρέθηκαν ο αίωνιος έφηβος, σήμερα 90 ετών, Παναγιώτης Βακαλόπουλος και ο επιφανής βλάχος αείμνηστος Κώστας Μπέφας, οι οποίοι μας είπαν ότι σύμφωνα με το στρατοδικείο τον Κατσούλη εκτέλεσε ο αντάρτης Θ.Ν. , ο οποίος σκοτώθηκε (το 1968;) στην Τσεχοσλοβακία, ενώ ο Γ_ που παραπέφθηκε ως ηθικός αυτουργός γιατί ήταν ο αρχηγός της ομάδας ανταρτών που εξετέλεσε τον Κατσούλη , απηλλάγη (10) και (11).

Σημείωση του γράφοντος: Ο Γ_ το 1978, Μεγάλη Πέμπτη , σκοτώθηκε κοντά στην Κέλλη σε ένα φοβερό αυτοκινητιστικό ατύχημα, αφήνοντας δυο ορφανά (12). Αυτόπτης ο γεοπώνος Κωνσταντίνος Τσιτλακίδης.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Τρισευλογημένη Ελληνική Μακεδονική Γη του Αμυνταίου, Γη του Αλεξάνδρου, ελαφρα και στοργικά να σκεπάζεις προσωπικότητες σαν την Ελένη Κατσούλη – Λοϊζίδου και τον πατέρα της Θεόδωρο Κατσούλη.

Στην οικογένεια της εκλιπούσης Ελένης λέμε: Των Αξίων ο Θάνατος και πάλι ζωή είναι. Η κυρία Ελένη φεύγει κατά σάρκα. Αλλά η ψυχή της, το υψηλό παράδειγμα, το ήθος, η αγωνιστικότητα και ο γνήσιος πατριωτισμός της, μένουν εσαεί και μας οδηγεί στους χαλεπούς καιρούς μας.

Ηλίας Χασιώτης

Ιστορικός Ερευνητής Δυτικής Μακεδονίας

Υ.Γ. Ευχαριστίες οφείλονται στον θεολόγο Γεώργιο Τρυφωνόπουλο.